Ɛ̀ toò ntay bvudvuu bvu Noni le bvun bvù nu fowe. Bese yene bvudvuu bvun keetomte ŋgɛnfwe bvuu egɛɛ ŋgɛnfwe wvu Noni ɛ̂ biba le bicii wvu lɛ mbense egɛne ɛ̂ Nyoʼ. Moyɛ mondvuum jɛɛy jɛɛy fô bvudvuu bvun e, ɛ́ wo eyɛn bvukukɛ bvù bonyii bosɛɛbeene kɛŋke.
Kenjiŋjiŋ ke Woŋ Noni bô Bitum bi mbew Noni le
Ɛ̀ nu nje la wvù bó saaŋke, Noni, Nooni kɛnɛɛ Noone jɛɛy: Beene saaŋke Noni seke beene jemyi kumte bonyii noo woŋ, fì nu lɛ seke beene jemyi kumte bonyii kɛnɛɛ woŋ Noni. Ɛ beene saaŋke Nooni seke beene jemyi kumte díɛw yì ɛ̀ nu yi (bonyii bo) Noni. Seke bó to baŋse Ŋwaʼ Nyoʼ Moŋkan mo Monfɛm, bó to saaŋke ɛdiee yo ɛfaa ɛyan keegawsene bonyii ɛ̂ díɛw yibo le. Je yì bó gawsene mwɛɛm mvu mvunfɛm mum nu tɛn ɛ̂ boŋwa bo nsaŋ díɛw e noo ɛ̂ boŋwa bo n'yɛɛyi díɛw e bò bonyii bo SIL (Summar Institute of Linguistics) to saaŋke le. SIL wvun nu ŋgoo bonyii bò nu ɛ lem naa baay yî ŋgɛnfwe wvu díɛw Nooni le.
Noone ɛ̀ no nu la? Diee din jemyi no bó teŋe dí. Ɛdiee nteen yò kɛŋke “i” nu ɛ bó teŋe ɛ ɛ̀ buyte “e”, ɛ ɛ̀ nu kɛ tɛn no bó teŋe Noone keejemyi kumte díɛw Noone. Nonɛn bó ɛ mum ɛ no saaŋke diee di díɛw Nooni le tɛn lɛ Noone. Ɛ́ wo gɛn ɛ̂ ŋwaʼ wvù kɛŋke ɛdiee ɛ bitum bicii yî ɛkolɛ ke nshɛ le, ɛ́ wo eyɛn no bó saaŋke baay ɛ ɛ̀ nu Noone fô diee di díɛw noni le. Ɛtnolog Kuud, wvu Nooni nu nhu. Ɛ̀ nu kɛ ɛjisɛ ɛ ŋwá ɛta keegawsɛn díɛw yimi fô yimi le yî nshɛ le.
Keebvuu eyuw kumte díɛw Nooni, Moyɛ fɛn
Bunle keenya Ŋwaʼ Nyoʼ Moŋkan Mo Monfɛm can Nyoʼ le, yî kpwee Wvuuyɛ le kelum ke 2021 e.
Kum Kejojaŋ Kelaante ke Ŋko Keeja Din efey ɛ̂ Bamti egɛn Ŋko
